W piątek, 5 października odbył się pierwszy z trzech wykładów dra Emiliana Prałata z cyklu: Ku niepodległości. Było to bardzo ciekawe doświadczenie. Dr Prałat w niesztampowy, bardzo przystępny, interesujący, obfitujący w ciekawostki, ale też rzeczowy sposób zaprezentował zapomniane nazwiska wybitnych Wielkopolan, którzy stali się ucieleśnieniem idei pracy organicznej. Jak się okazało temat wykładu, jakim był: „Praca organiczna i jej przedstawiciele. Nie orężem, lecz pracą i intelektem ku wolności” zachęcił sporo młodych osób do przybycia – i to w piątkowy wieczór – do biblioteki.
Podczas wykładu, poza przypomnieniem sylwetek wybitnych Wielkopolan, dr Prałat przedstawił również postacie dotychczas pozostające na marginesie zainteresowań badaczy i nie wprost łączone z nazwą idei, której pomysłodawcą był Jan Koźmian.
W 1793 r. w rezultacie postanowień drugiego układu rozbiorowego Wielkopolska włączona została w granice państwa pruskiego. Pojawiły się wówczas zupełnie nowe koncepcje walki o przetrwanie narodowe i przygotowania do kolejnej walki zbrojnej, ale już zwycięskiej. U podstaw tej idei leżało przekonanie, że Polska może odzyskać niepodległość tylko w przypadku konfliktu zbrojnego pomiędzy zaborcami i w warunkach pomocy z zewnątrz. Uznano, że dotychczasowe metody prowadziły wyłącznie do nieodwracalnych strat wśród najbardziej patriotycznej części ludności i do ogromnych zniszczeń, a więc były wręcz na rękę władzom państw zaborczych. Dlatego należało zmienić metodę postępowania. Aby nie dopuścić do germanizacji lub zrusyfikowania, uznano za konieczne wychowanie nowego społeczeństwa, umocnienie świadomości narodowej, poziomu gospodarowania i kultury. Tak ukształtowany naród z czasem stałby się konkurencyjny dla instytucji zaborcy, a gdy wreszcie nadejdzie odpowiednia pora, uderzy raz, ale skutecznie.
Nazwano to pracą organiczną. Nie była to organizacja, związek czy stowarzyszenie, lecz myśl, idea, koncepcja, która w kolejnych pokoleniach pomiędzy latami 1832-1918 miała kontynuatorów i następców. Organicznicy, gdy zaszła taka potrzeba, nie odżegnywali się od udziału w walce zbrojnej i żaden z nich nie zawężał zakresu swej pracy do jednej tylko dziedziny.
Za duchowego przywódcę tych ludzi uważany jest dr Karol Marcinkowski, poznański lekarz i społecznik. Dr Prałat podczas wykładu mówił też o zasługach Dezyderego Chłapowskiego, Edwarda Raczyńskiego, Karola Marcinkowskiego, Bibiany Moraczewskiej, Hipolita Cegielskiego, , Augusta Cieszkowskiego, Maksymiliana Jackowskiego, ks. Piotra Wawrzyniaka, Zofii i Anieli Tułodzieckich i wspomnianego wcześniej Jana Koźmiana.
Drugi wykład dra Emiliana Prałata odbędzie się 9 listopada pod tytułem:
Wielkopolski rozdział starań o odzyskanie niepodległości.
